باشگاه خبری فراساحل: سالهاست که در حوزه سیاست پژوهی فعال هستم و به همین بهانه، در جلسات متعدد، در سطوح کارشناسی و تصمیم گیری شرکت کرده ام. بر اساس همین تجربه، بر این باورم که قابلیت متقاعد سازی، توان ساده سازی مفاهیم، قدرت تبیین و هنر سخنوری، از جمله قابلیت‌های یک سیاست پژوه در تراز حرفه ای است. اما این چند روز که بهانه برگزاری نمایشگاه دستاوردهای صنایع دریایی و فراساحل در مجلس حضور داشتم، تجربه ارزشمند دیگری را آموختم. نمایشگاه در راهرو ساختمان اصلی مجلس برگزار ‌می‌شد. راهرویی که به قول بهارستانی‌ها به تونل معروف است و تقریبا تمام شخصیت‌های مجلس و دولت، از این راهرو وارد صحن و کمیسیون‌ها ‌می‌شوند. راهرویی که اتفاقا به دلیل فصل تصویب بودجه، به قول بازاری‌ها، این روزها پاخور خیلی از شخصیت‌های کشور است و قرار بود، از این فرصت برای معرفی ظرفیت‌ها و طرح چالش‌ها و مشکلات یکی از بخش‌های راهبردی کشور استفاده شود.

طبیعتا فرصت برقراری تعامل با افراد، محدود بود و در عین حال، مقطع زمانی حساس تصویب بودجه در مجلس، مغتنم. اما آنچه این تجربه را برای من، متفاوت ‌می‌کرد این بود که باید حداکثر در فاصله صد متر هم قدم شدن با یک شخصیت، تمام حرفت را بگویی و به قول ابوسعید، سرنشتر ایده ات را به رگ فهم مخاطبت بزنی. فرصتی برای گفتن ضرورت‌های توسعه صنایع دریایی نیست. حتی برای تفصیل مشکلات دریایی‌ها و فعالان صنایع فراساحل هم فرصت نداری. باید یک راست بروی سر اصل مطلب و همه چهار پنج فصل پژوهش را یکجا کنی و به مخاطبت بخورانی. حقیقتی که راستش را بخواهی در جلسات طولانی ارائه هم اگر کمی گیرنده‌هایت را تنظیم کنی، به خوبی قابل درک است که خیلی وقت‌ها، نتایج مهم یک پژوهش، فدای اطناب مبانی و مقدمات ‌می‌شود و رمق شنونده را ‌می‌گیرد و او، به هزار و یک دلیل، به روی خودش ‌نمی‌آورد.

خلاصه آن که همانند اقتضائات زندگی شهر نشینی که سفره‌های پر زرق و برق قیمه و قرمه را در چند لقمه ساندویچ آماده، فشرده کرده است، ضروری است که یک سیاست پژوه حرفه ای نیز در کنار همه توانمندی‌ها و قابلیت‌های تخصصی، بتواند تمام پیشنهاد سیاستی خود را به شکل بسیار مختصر، قابل فهم و اثر گذار برای مخاطب خود قابل ارائه نماید. و این یعنی اینکه هنر ما در این است که بتوانیم مطالعات حجیم کارشناسی خود را به ساندویچ‌هایی که هم زود بلعیده ‌می‌شوند و هم سریع جذب ‌می‌شوند تبدیل کنیم که صد البته اهل معنا ‌می‌دانند که این هنر ساده ای نیست. باور کنیم که بخش قابل توجهی از مشکلات فعلی، در این است که صنعت گران و سیاست پژوهان عرصه دریایی، دانش مفاهمه با سیاستگذاران را ندارند. فهم مشکل مهم است، دانستن پاسخ هم مهم است، اما توان انتقال آنچه ‌می‌فهمی و ‌می‌دانی از همه مهمتر است.

نویسنده: دکتر مصطفی زمانیان؛ معاونت برنامه ریزی شرکت صنعتی دريايی ايران (صدرا)