باشگاه خبری فراساحل‌‌: مدیرکل دفتر زمین‌شناسی دریایی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی از توسعه همکاری ایران و روسیه برای مطالعات جامع دریای خزر خبر داد و گفت: بر اساس قراردادی که با طرف روسی منعقد شد، مطالعه ساختار زمین تا عمق حدود 50 کیلومتری و شناسایی شواهد گسل‌های پویا و لرزه‌زا در رسوبات سطحی بستر دریا انجام خواهد شد. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از  ایسنا، دکتر خلیل بهارفیروزی با اشاره به همکاری مطالعاتی مشترک با امکانات و نیروهای متخصص کشور روسیه در بخش ایرانی دریای کاسپین افزود: این برنامه مطالعاتی که برنامه این سازمان در 2 سال آینده است، به عنوان زیر مجموعه‌ای از همکاری‌های چند منظوره بین سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور و هولدینگ زمین‌شناسی روسی Rosgeo  تحت حمایت کمیسیون اقتصادی مشترک ایران و روسیه انجام خواهد شد.

وی با تاکید بر این‌که مقدمات انعقاد قرارداد مطالعه جامع زمین‌شناسی کاسپین جنوبی با سفرهای کارشناسان دو طرف فراهم شده است، اظهار کرد: پیش‌نویس قرارداد این همکاری با سفر دکتر راضیه لک معاون وزیر و رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور به روسیه آماده شده و با نهایی شدن آن فرایند اداری و اجرایی برای جذب و تامین منابع مالی ادامه خواهد یافت. به گفته مدیر کل دفتر زمین‌شناسی سازمان زمین‌شناسی، در این قرارداد این سازمان به عنوان کارفرما و مالک داده‌ها و طرف روس به عنوان مشاور یا پیمانکار معرفی شده است. وی تولید داده‌های جدید و بسیار ارزشمند برای اولین بار برای بخش جنوبی دریای کاسپین را به عنوان مهمترین ویژگی‌های این طرح مطالعاتی یاد کرد و یادآور شد: علاوه بر این دانش و تجهیزات مدرن پژوهشی و کاوش‌های دریایی به سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور انتقال خواهد یافت که این مطالعات در برگیرنده بررسی‌های زمین‌شناسی، زیست محیطی و اقلیم دیرینه منطقه است.

بهارفیروزی به بیان جزئیات این همکاری اشاره کرد و افزود: در بخش زمین‌شناسی مطالعه ساختار زمین تا عمق حدود 50 کیلومتری (مرز گوشته و پوسته زمین)، ویژگی‌های پوشش رسوبی ضخیم در این حوضه و بررسی رسوبات سست سطحی بستر دریا مدنظر است. علاوه بر آن شناسایی شواهد گسل‌های پویا و لرزه‌زا در رسوبات سطحی بستر، مطالعه شرایط این رسوبات از دیدگاه ویژگی‌های اقتصادی و احتمال آلودگی به فلزات سنگین و مواد هیدروکربوری از اهداف دیگر این پروژه است. وی  عمق‌یابی دقیق، شناسایی پتانسیل رخداد زمین‌لغزش‌های زیر دریایی در بخش‌های پرشیب در این حوضه را از دیگر بخش‌های مطالعاتی این همکاری عنوان کرد و ادامه داد: انجام حفاری‌های مغزه‌گیری در عمق‌های مختلف آب دریا و همچنین بخش جلگه جنوبی کاسپین به منظور دستیابی به ترازهای مختلف از رسوبات متعلق به زمان کواترنری از موارد تعریف شده در این پروژه است که با مطالعه دقیق مغزه‌های به‌دست آمده، شرایط اقلیم دیرینه حاکم در این بخش از کره زمین، تغییرات تراز آب دریای کاسپین در حدود 2 میلیون سال گذشته مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت تا بر اساس آن الگوی تغییرات اقلیم شناسایی و شرایط آینده پیش‌بینی شود.

وی با تاکید بر اینکه مطالعه خواص فیزیکی و شیمیایی آب دریا در پایش اکوسیستم این دریا در این بخش پیش‌بینی شده است، خاطر نشان کرد: نتایج کلی حاصل از این اطلاعات برای دستگاه‌های مختلف حاکمیتی، عمومی، اقتصادی دولتی و خصوصی قابل استفاده خواهند بود و به عنوان اطلاعات زیرساختی نقش بارزی در توسعه پایدار و سازگار با محیط زیست در منطقه خواهد داشت. مدیرکل دفتر زمین‌شناسی دریایی با بیان اینکه پنج کشور دارای نوار ساحلی با این دریا هرکدام دارای ویژگی‌های اقتصادی-سیاسی خاص خود هستند، خاطرنشان کرد: دریای کاسپین برای همه کشورهای اطراف دارای اهمیت است و هر کدام به دنبال شناخت و اشراف هرچه بیشتر روی این حوضه آبی هستند که وجود منابع انرژی شناخته شده و منابع معدنی احتمالی در بخش‌های مختلف آن، قرارگیری در موقعیت ویژه جغرافیایی و نقش آن در شرایط آب وهوایی و اقلیمی منطقه و همچنین شرایط منحصربه‌فرد زمین‌شناسی آن موجب اهمیت این دریا شده است.

بخش جنوبی دریای خزر که تماما در محدوده دریای سرزمینی ایران واقع است، فاقد اطلاعات مناسب عمقی زمین‌شناسی است، اگرچه شرکت نفت خزر مطالعاتی در این منطقه انجام داده، اما این تحقیقات تنها در راستای اهداف اکتشاف نفت و تا عمق‌های مشخص انجام شده و کمتر در دسترس زمین‌شناسان مشتاق و محققان بخش‌های زیستی و شیلات قرار دارد و این در حالی است اطلاعات بسیار عمیق زمین‌شناسی، مطالعات ویژگی‌های رسوب‌شناسی و ژئوشیمی رسوبی رسوبات بستر و همچنین ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی آب این دریا برای این منطقه بسیار ضروری است تا در ارتباط با ساختمان عمقی زمین، مرز پوسته و گوشته، ضخامت پوشش رسوبی روی آنها، ویژگی‌های مخاطرات زمین‌شناختی آن، شرایط زیست محیطی و اقتصادی رسوبات سطحی بستر و محیط آب بتوان اظهارنظر کرد.
همچنین وجود ایده ارتباط ژنتیکی دریای خزر با دریای سیاه، ساختار زمین‌شناسی خاص و عمق نسبتا زیاد و مطرح بودن ساختمان پوسته‌ای شبه اقیانوسی، ضخامت بسیار زیاد رسوبات متعلق به 5 میلیون سال گذشته، ایده فرونشینی و سرعت بالای رسوبگذاری در بخش جنوبی، داشتن تکتونیک فعال لرزه‌زا و نامشخص بودن عمق ناپیوستگی موهو (مرز پوسته وگوشته) مورد توجه زمین‌شناسان و متولیان بخش انرژی و مخاطرات منطقه و جهان، همچنین داشتن گونه‌های زیستی منحصربه‌فرد و با ارزش از جمله ماهیان خاویاری مورد توجه زیست‌شناسان و متخصصان علم و صنعت شیلات به این منطقه شده است.