باشگاه خبری فراساحل: امروز در دوردست‌ترین مناطق آب‌های زمین و جایی که دیگر خبری از تمدن و کشتی‌های در رفت و آمد نیست، باز هم سازه‌های عظیمی دیده می‌شود که حاصل کار و دانش انسان است. این غول‌های شناور با اهداف و ماموریت‌های مختلف در بخش‌های دوردستی از آب‌های آزاد جهان دیده می‌شود. به گزارش باشگاه خبری فراساحل و به نقل از جام جم، انسان در طول حیات خود توانسته است بخش زیادی از سیاره زمین را به تسخیر در آورد و در این میان دریاها و اقیانوس‌ها هم در امان نبوده‌اند. بخش بزرگی از زمین را آب فرا گرفته است و بشر در طول قرن‌ها برای تسهیل کارها، رفت‌وآمدها و استفاده از بسیاری از فناوری‌ها از آب‌ها کمک گرفته است. امروز در دوردست‌ترین مناطق آب‌های زمین و جایی که دیگر خبری از تمدن و کشتی‌های در رفت و آمد نیست، باز هم سازه‌های عظیمی دیده می‌شود که حاصل کار و دانش انسان است. این غول‌های شناور با اهداف و ماموریت‌های مختلف در بخش‌های دوردستی از آب‌های آزاد جهان دیده می‌شود. در ادامه با چند نمونه از بزرگ‌ترین و فناورانه‌ترین سازه‌های آبی حال حاضر جهان آشنا خواهیم شد.

غول‌های یخ‌شکن
کشتی‌های یخ‌شکن با شکستن و کنار زدن یخ‌ها، راه را برای عبور کاروانی از کشتی‌ها باز می‌کنند. در واقع نقش یخ‌شکن‌ها مشایعت کشتی‌های دیگر برای عبور از میان کوه‌های یخ است. نخستین کشتی‌های یخ‌شکن به کمک موتوری با نیروی 250 اسب بخار میان یخ‌ها حرکت می‌کردند. بعد از حدود 40 سال اولین یخ‌شکن‌های دیزلی در سوئد ساخته شد. به این ترتیب قدرت کنار زدن یخ‌ها و مدت زمان اقامت یخ‌شکن‌ها در دریا چند برابر شد، اما روسیه با ساخت نخستین کشتی یخ‌شکن هسته‌ای در سال 1336/ 1957 فناوری یخ‌شکن‌ها را متحول کرد. کشتی‌های یخ‌شکن برای ورود و شکستن یخ مناطق قطبی و باز کردن راه کشتی‌های کاوشگر و باربری، طراحی و ساخته می‌شوند. مشخصه‌های اصلی کشتی یخ‌شکن بدنه‌ای قدرتمند و مقاوم در برابر ضربه، دماغه‌ای برای شکستن کوه‌های یخی و نیرویی برای عبور از میان حجم زیادی یخ است. کشتی‌های یخ‌شکن در زمستان می‌توانند یخ‌هایی تا ضخامت دو متر را بشکنند و حدود دو تا سه کشتی به دنبال یخ‌شکن وارد مسیرهای باز شده می‌شوند.

در فصل تابستان که قطر یخ‌ها کمتر است نیز بین هشت تا ده کشتی به دنبال یخ‌شکن به سمت قطب شمال حرکت می‌کنند. در این میان، کشتی‌های یخ‌شکن هسته‌ای که تاکنون فقط در روسیه ساخته شده است، قدرتمند و کارآمدتر از کشتی‌های دیزلی است. گرچه هزینه نصب و نگهداری سوخت هسته‌ای به مراتب بیش از سوخت‌های دیگر است، اما برای کشتی‌ای که قرار است ماه‌ها روی آب شناور باشد، هزینه حمل و نقل سوخت مورد نیاز به مراتب بیشتر می‌شود. یخ‌شکن هسته‌ای لنین، اولین و بزرگ‌ترین یخ‌شکن هسته‌ای جهان است که از زمان ساخت آن 60 سال می‌گذرد. وظیفه اصلی این یخ‌شکن شکستن یخ‌های قطبی و باز کردن راه کاروان کشتی‌هایی بود که برای کاوش یا باربری عازم شمالگان بودند. این یخ‌شکن در مدت پنج سال بیش از 136 هزار کیلومتر را میان یخ‌های شمال زمین پیمود و اکنون در بندر مورمانسک در روسیه به عنوان یک موزه پهلو گرفته است. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم این یخ‌شکن هسته‌ای این بود که به دلیل استفاده از سوخت هسته‌ای به سوخت‌گیری و حمل سوخت در طول مسیر نیاز نداشت و می‌توانست تا دو سال روی آب شناور باشد. البته رکورد یخ‌شکن هسته‌ای لنین برای سفر به قطب شمال 13ماه بدون وقفه است و در طول این مدت، کشتی‌های دیگر، محموله‌های غذایی برای خدمه این کشتی می‌رساندند.

سکوی فرود موشک روی سطح اقیانوس
حدود دو سال پیش برای نخستین بار موشکی که به مدار زمین فرستاده شده بود، با موفقیت به زمین بازگردانده شد تا تحولی در فناوری استفاده مجدد از موشک‌ها ایجاد شود. ایلان ماسک، مدیر شرکت اسپیس ایکس (SpaceX) برای نخستین بار رویای بازگرداندن موشک به سطح زمین را تحقق بخشید. این در حالی است که طراحی سکوی فرود روی سطح اقیانوس برای حفظ ایمنی بیشتر روی زمین اهمیت بالاتری دارد. هرچه موشک با سرعت بیشتری به سمت سکوی فرود روی زمین برگردد، احتمال خطا در محل فرود بیشتر می‌شود و از این رو به در نظر گرفتن فضای بیشتری برای فرود نیاز است. در نظر گرفتن این شرایط می‌تواند شرایط سفر به جایی مثل مریخ و بازگشت از آن را در آینده تسهیل کند. موشک فالکون 9 برای اولین بار بیستم فروردین 1395 روی سطح سکوی شناوری در اقیانوس اطلس فرود آمد و بعد از آن پنج فرود موفق دیگر روی همان سکو در اقیانوس آرام و اطلس داشت. همه این موفقیت‌ها نشان از آینده روشن ماموریت‌های فضایی دارد. می‌توان امیدوار بود با استفاده از این فناوری هزینه ماموریت‌های فضایی تا جای ممکن کاهش یابد و موشک‌ها بیش از یک بار برای سفر به مدار زمین استفاده شوند.

غول‌های زیر سطح دریا
فرو رفتن در آب و غرق شدن برای یک کشتی بدترین اتفاق ممکن است، اما یک زیردریایی در حالی که در آب فرو رفته است براحتی مسیر خود را می‌پیماید. زیردریایی‌ها برخلاف کشتی‌ها با سرعت زیاد میان موج‌های خروشان حرکت می‌کنند و می‌توانند هفته‌ها تا ماه‌ها در دریا باشند. از نظر تئوری، حرکت زیر آب آسان‌تر از روی آب است، زیرا جایی که آب با باد تلاقی پیدا می‌کند، امواج خروشان و سرکش می‌شوند، اما در عمل حرکت با زیردریایی نیز چالش‌های خود را دارد. اقامت طولانی‌مدت زیر سطح آب بدون وجود نور خورشید و جریان هوای طبیعی برای تنفس، برای انسان مشکل‌ساز می‌شود، اما با وجود همه اینها زیردریایی می‌تواند وسیله امنی برای عبور از میان جریان خروشان آب‌ها باشد. زیردریایی‌ها برای نخستین بار به منظور تقویت نیروهای نظامی ساخته شدند، اما اکنون بسیاری از آنها برای انجام تحقیقات علمی راهی دریاها و اقیانوس‌ها می‌شوند.

از طرفی فشار آب در عمق 600 متری زیر آب، از فشار در سطح آب 60 برابر بیشتر است و به همین دلیل سازگاری با چنین شرایطی برای انسان کار آسانی نیست. زیردریایی‌ها نیز به شکلی طراحی و ساخته می‌شوند که توانایی تحمل این فشار را داشته باشند. به طور معمول زیردریایی‌ها را از دو لایه فلزی می‌سازند که یک لایه به لایه نجات معروف است. قدرتمندترین زیردریایی‌ها از استیل و تیتانیوم ساخته شده‌اند تا بتوانند فشار زیاد آب را تاب آورند. یکی از هیجان‌انگیزترین فناوری‌های استفاده شده در زیردریایی پریسکوپ برای جهت‌یابی و دیده‌بانی است. البته زیردریایی‌ها از رادار و ماهواره‌های مختلف نیز برای جهت‌یابی کمک می‌گیرند. موتور بنزینی و گازوئیلی انواع ماشین‌ها و همچنین موتور جت هواپیماها برای به کار افتادن به اکسیژن نیاز دارند، اما در زیردریایی‌ها و در شرایطی که هوایی وجود ندارد، موضوع متفاوت است. موتور زیردریایی‌ها معمولا الکتریکی دیزلی است و زیردریایی برای رفتن به زیر آب و بیرون آمدن از نیروی الکتریکی ذخیره شده استفاده می‌کند. زیردریایی تیفون که سال 1360/ 1981 در کشور روسیه ساخته و راه‌اندازی شده است، بزرگ‌ترین زیردریایی جهان شناخته می‌شود. این زیردریایی 175 متر طول و 48 هزار تن وزن دارد و می‌تواند تا 120 روز زیر سطح دریا شناور باشد. بعد از این زیردریایی، بزرگ‌ترین زیردریایی‌های جهان متعلق به روسیه، آمریکا، انگلیس و فرانسه است.

فرود بر عرشه ناو
ناوهای هواپیمابر تا پیش از جنگ جهانی دوم به اندازه امروز شناخته نبود و فناوری ساخت و استفاده از آن به صورت محدود وجود داشت، اما گسترش جنگ در سال 1318/ 1939 بسیاری از فناوری‌ها ازجمله این فناوری را دستخوش تغییر و تحول‌های بسیاری کرد. ناوهای هواپیمابر با تغییر کاربری مسیرهای دریایی، بزرگ‌ترین تحولات جنگ جهانی دوم را رقم زدند که پس از اختراع ماشین بخار در نوع خود بی‌نظیر بود. علاوه بر این یکی دیگر از مزیت‌های ناوهای هواپیمابر این است که جت‌ها، هواپیماها، بالگردها و هواپیماهای جنگنده به همان آسانی که روی زمین فرود می‌آیند، می‌تواند روی عرشه این ناوها در وسط آب‌ها نیز فرود آیند. امروز 20 ناو هواپیمابر راهبردی به صورت فعال در اختیار هشت نیروی دریایی در سطح جهان است و هشت ناو دیگر نیز در حال ساخت است. در واقع این ناوها فضایی روی سطح دریا برای فرود هواپیماهای جنگی و فرودهای اضطراری هستند. همچنین 24 ناو مخصوص فرود بالگرد در ده کشور فعال است. در حال حاضر استرالیا، هند، ژاپن، روسیه، کره جنوبی، انگلیس و ایالات متحده در حال طراحی و ساخت ناوهای هواپیمابر برای تکمیل تجهیزات ناوگان کشورهای خود هستند و به نظر می‌رسد در آستانه آغاز عصر تازه‌ای در توسعه فناوری این غول‌های دریایی باشیم.

ناوهای هواپیمابر در واقع کشتی‌های بزرگی هستند که داشتن آنها برای هر ناوگان دریایی، نشانی از اعتبار محسوب می‌شود. ناوهای هواپیمابر بزرگ و مدرن امروزی می‌توانند یک قدرت بزرگ و کاربردی با امکانات پشتیبانی کامل در هر نقطه از جهان و خارج از قلمروی خاک کشورها به وجود آورند. این نوع کشتی‌ها بسیار بزرگ و بلندمرتبه ساخته می‌شوند، زیرا باید از استانداردهای لازم برای فرود هواپیما یا بالگرد روی عرشه خود برخوردار باشند. با این حال ابعاد ناوها در زمان‌های مختلف و با توجه به امکانات ناوگان‌های مختلف متفاوت است و هر ناو میزبان انواعی از هواپیماها و بالگرد است. طول هر یک از این ناوها به طور متوسط 330متر و عرض آنها حدود 76 متر است. ویژگی اعجاب‌آور ناوهای هواپیمابر وزن قابل تحمل درآنهاست که به حدود 47 هزار تن می‌رسد.