باشگاه خبری فراساحل: زباله‌های پلاستیکی بزرگترین منبع آلودگی بشری اقیانوس‌ها هستند و تعداد آن‌ها تا چند دهه دیگر از تعداد ماهی‌های درون اقیانوس‌ها پیشی خواهد گرفت. در هر کیلومتر مربع از «زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام» حدود ۷۵۰ هزار قطعه از خردپلاستیک‌ها معلق هستند. پژوهشگران تخمین می‌زنند که در هر کیلومتر مربع از «زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام» حدود ۷۵۰ هزار قطعه از خردپلاستیک‌ها (میکروپلاستیک‌ها) معلق هستند که حیات دریایی را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهند. زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام که به «گرداب زباله اقیانوس آرام» نیز معروف است، محل تجمع زباله‌های دورریخته‌شده در دریاها است. این زباله‌ها به علت جریان آب در چرخاب شمالی اقیانوس آرام در این منطقه جغرافیایی خاص که در میانه چرخاب قرار دارد، جمع شده‌اند. چرخاب شمالی اقیانوس آرام در اقیانوس آرام قرار گرفته و یکی از پنج چرخاب اصلی است. این چرخاب بزرگترین اکوسیستم زمین است که حدود ۲۰ میلیون کیلومتر مربع مساحت دارد.

این چرخاب به محلی برای جمع شدن زباله‌های ساخته بشر تبدیل شده که به زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام معروف است. با اینکه مساحت این زباله‌دان بزرگ نزدیک به مساحت کشور روسیه تخمین زده می‌شود، اما کشتی‌های گذری و حتی غواصان تفریحی ممکن است آن را به راحتی تشخیص ندهند، زیرا به علت وسعت بالای منطقه، تراکم زباله‌های قابل دیدن اندک است. در حالی که عکس‌های ماهواره‌ای نمی‌توانند این زباله‌دان را نشان دهند، مشکل واقعی در آن حضور ذرات میکروسکوپی معلق در ستون‌های بالایی آب است. جو رکستون، یکی از بنیان‌گذاران سازمان غیرانتفاعی «اقیانوس‌های پلاستیکی» گفته‌است که آب‌های این اقیانوس به نظر تمیز می‌رسند و غواصی در آن‌ها چیزی را نشان نمی‌دهد، اما به محض انداختن تور و بالاکشیدن آن، میزان ذرات پلاستیک آن چنان زیاد است که تورها آغشته به پلاستیک می‌شوند.

این ذرات آن قدر کوچک هستند که می‌توانند با پلانکتون‌ها در هم بیامیزند. پلانکتون‌ها ارگانیسم‌های کوچکی هستند که منبع غذایی بسیاری از موجودات دریایی و پایین‌ترین و بنیادی‌ترین حلقه زنجیره غذایی گونه‌های بسیاری از ماهی‌ها و نهنگ‌ها را تشکیل می‌دهند. به همین علت، پلاستیک‌ها نه تنها در بدن جانداران دریایی، که از خلال آن‌ها در زنجیره غذایی بسیاری از حیوانات خشکی از جمله انسان نیز حضور دارند. به باور روکستون که تهیه‌کننده فیلم «یک اقیانوس پلاستیکی» درباره این موضوع بوده است، تهدید این خردپلاستیک‌ها نسبت به تهدید یک کوه فرضی از آشغال‌های قابل رؤیت زیان‌بارتر است زیرا جمع‌آوری این ذرات بسیار ریز به طور کامل ممکن نیست.

سالیانه حدود هشت میلیون تن پلاستیک وارد محیط زیست دریایی می‌شود و این میزان رو به افزایش است. بنا به تخمین «بنیاد الن مک‌آرتور» در آمریکا که درباره اقتصاد بازیافتی و چرخشی پژوهش می‌کند، تنها در سال ۲۰۱۴ حدود ۳۱۱ میلیون تن پلاستیک تولید شده است. میزان تولید پلاستیک در طی ۲۰ سال گذشته شاهد افزایشی دویست درصدی بوده است و پیشبینی می‌شود که تا سال ۲۰۵۰ میزان پلاستیک‌ها در اقیانوس‌ها ــ که به ماهی‌های پلاستیکی معروف هستند ــ از تعداد ماهی‌های واقعی پیشی خواهد گرفت. پلاستیک ماده‌ای بسیار مقاوم است و چرخه عمر آن می‌تواند تا قرن‌ها به طول بینجامد. در عین حال، پلاستیک دچار تجزیه طبیعی نمی‌شود اما زیر نور خورشید با تجزیه نوری به ذراتی هرچه کوچکتر تبدیل می‌شود که با حرکت‌کردن روی موج‌ها، مواد سمی و فلزات سنگین را به خود جذب می‌کند.

پلاستیک‌های اقیانوس‌ها به دام چرخاب‌ها می‌افتند و در منطقه‌های خاصی از بیشترین تراکم برخوردار هستند، اما به علت حرکت، حتی در یخ‌های قطبی نیز درصدی از پلاستیک یافت می‌شود. تا کنون پژوهش‌های بسیار زیادی برای مقابله با آلودگی اقیانوس‌ها انجام شده و پروژه‌های زیادی با بازیافت پلاستیک‌های زباله‌دان بزرگ اقیانوس آرام و استفاده از آنها در کارهای هنری یا بسته‌بندی کالاها در تلاش بوده‌اند تا عامه را نسبت به این مسئله آگاه کنند. همچنین اوایل سال جاری شبکه خبری سی.ان.ان از طراحی ایده جدیدی از سوی یک معمار بلژیکی خبر داده بود که بر اساس آن می‌توان با بازیافت زباله‌های زباله‌دان بزرگ، «اقیانوس‌خراش‌هایی» بزرگ و سازگار با محیط زیست با فرمی شبیه به آسمان‌خراش‌های شهری ساخت.