باشگاه خبری فراساحل: واگذاری و فروش گاز‌های همراه نفت از طریق مزایده به متقاضیان بخش خصوصی‌، راهکار جدیدی که می‌تواند زمینه سرمایه‌گذاری جدیدی را در حوزه نفت و گاز فراهم کند. گاز‌هایی که از طریق مشعل سکوهای نفتی سوزانده می‌شود می‌تواند با توسعه فناوری‌های استخراج نفت، از تزریق چاه‌های نفتی برای افزایش ضریب برداشت مورد استفاده قرار گیرد و یا می‌توان از آن به عنوان خوراک واحدهای پتروشیمی به کار گرفت. در ایران روزانه حدود 40 میلیون مترمکعب گازهای همراه نفت از طریق فلرها سوزانده می شود. یعنی چیزی معادل تولید دو فاز از میدان گاز پارس‌ جنوبی با ارزش تقریبی 9 میلیون دلار است.

در این راستا قرار است از طریق مزایده به متقاضیان بخش خصوصی فروش گازهای همراه نفت واگذار شود‌. که این‌امر از طریق شرکت ملی نفت ایران و استقبال بخش خصوصی وارد فاز اجرایی خواهد شد‌. با این اقدام در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی در صنعت نفت ایران که هم از هدر رفتن سرمایه‌های ملی جلوگیری می‌کند و هم ارزش افزوده بیشتری از منابع نفتی رو نصیب کشور می‌نماید یک راهکار مساعدی است. در اولین فاز از اجرای این طرح فروش روزانه بیست میلیون متر مکعب گاز همراه نفت به بخش خصوصی در دستور کار شرکت ملی نفت ایران قرار گرفته است.

حدود 10 میلیون مترمکعب از آن مربوط به گازهای مشعل شرکت ملی نفت فلات قاره و 6.5 میلیون مترمکعب هم مربوط به گازهای مشعل شرکت ملی مناطق نفت خیزجنوب و مابقی هم مربوط به گازهای مشعل شرکت نفت مناطق مرکزی ایران، شرکت نفت‌و‌گاز اروندان و شرکت ملی گاز ایران (مربوط به میدان گازی پارس جنوبی)‌ است. مشخصات پنجاه و یک منطقه عملیاتی برای طرح جمع‌آوری گازهای همراه نفت و فروش آن به بخش خصوصی به تفکیک مشخصات هر منطقه هم‌اکنون در سایت شرکت ملی ایران در دسترس علاقمندان است. بیشترین گاز مشعل مورد مزایده مربوط به سکوی نفتی فروزان با حجم حدود پنج میلیون مترمکعب گاز اعلام شده است‌. کمترین حجم گاز مشعل هم حدود یک صدم میلیون مترمکعب است.

قیمت پایه گاز باتوجه به میزان ترشی گاز متفاوت است‌، اما به‌طور متوسط حدود سه سنت برای هر مترمکعب اعلام شده که کمتر از یک سوم نرخ فروش گاز تصفیه شده تحویلی به واحدهای صنعتی است. برای متقاضیان خرید گازهای همراه نفت این امکان فراهم شده تا مشخصات گاز مشعل منطقه مورد نظرشان را ابتدا آزمایش و پس از آن قرارداد خود با شرکت ملی نفت ایران را قطعی کنند. یکی از بهترین و اقتصادی‌ترین روش‌ها برای سرمایه‌گذاران، تبدیل این گازها به برق برای صادرات است. زمان‌بندی اجرای پروژه‌های تبدیل گازهای فلر به محصولات با ارزش افزوده، یک سال در نظر گرفته شده که باید سرمایه‌گذار در این مدت تاسیسات مورد نیاز رو احداث کند. در صورتی هم که پیش از این موعد طرح به بهره‌بردای برسد، به ازای هر ماه بهره‌برداری زودهنگام، 30 درصد تخفیف در قیمت گاز همراه نفت به خریدار تعلق میگیرد.

حداکثر مدت تعهد وزارت نفت برای فروش گاز فلر به سرمایه‌گذاران پنج سال و متوسط زمان بازگشت سرمایه هم حدود سه سال اعلام شده است. استفاده روزانه از 20 میلیون مترمکعب گازهای همراه نفت به عنوان سوخت مورد نیاز نیروگاه‌ها، می‌تواند حجم صادرات برق ایران‌، از یک هزار مگاوات فعلی رو به سه هزار مگاوات افزایش دهد. ارزش افزوده برق تولید شده از این حجم گاز همراه نفت، معادل یک و نیم میلیارد دلار برآورد می‌شود. البته بخش خصوصی می تواند از گاز خریداری شده برای کاربردهای دیگری مانند احداث واحد‌های مینی ‌ال‌ان‌جی یا واحدهای جی‌تی‌ال استفاده کند. اما پیشنهاد مشخص شرکت ملی نفت به سرمایه‌گذاران بخش خصوصی استفاده از طرح‌های کوچک زود بازده با قابلیت موبی‌لیتی (انتقال) به دیگر مناطق است. چراکه در حال حاضر طرح‌های بزرگ‌تری مثل واحد‌های مینی ال‌ان‌جی یا واحد‌های جی‌تی‌ال که به سرمایه‌گذاری بیشتری نیاز دارد هم‌اکنون توسط شرکت ملی نفت دردست اجراست و قراراست این طرح‌ها پس از بهره‌برداری به بخش خصوصی واگذار شود.‌

ایران رتبه نخست انتشار گازهای گلخانه‌ای در خاورمیانه را داراست که بخش اعظم آن مربوط به فرایندهای صنعت نفت و سوزاندن گازهای همراه نفت از طریق فلرهاست. اگرچه خاموش شدن فلر‌ها به لحاظ ایمنی امکان پذیر نیست ولی حجم قابل توجهی از این گازها را می توان جمع‌آوری و از آن استفاده کرد. اگر طرح‌های جمع‌آوری گازهای همراه نفت زودتر تدوین شده بود ایران می‌توانست از تسهیلات پیمان کیوتو برای تامین منابع مالی اجرای این طرح‌ها استفاده کند. تسهیلاتی که در قالب کردیت (اعتبار) کربن در بورس کیوتو هم قابل دادوستد بود. با این حال حتی با هزینه بخش خصوصی هم اگر این اتفاق به نتیجه برسد، می‌تواند سود کلانی رو نصیب مردم کند. حداقل سود اجرای این طرح‌ها، کاهش میزان آلاینده‌های هوا در مناطق نفت خیز جنوب ایران است که موجب می‌شود مردم این مناطق زندگی سالم‌تری داشته باشند و به الطبع هزینه‌های درمانی که هم از جیب مردم و هم از جیب دولت پرداخت می‌شود کاهش یابد.