باشگاه خبری فراساحل: قدرت دستیابی به طراحی و ساخت بازوهای بارگیری نفت خام یا Marine Loading Arms بعنوان یکی از تجهیزات حساس و راهبردی در حوزه بارگیری و صادرات نفت خام، همواره یکی از بزرگترین آرزوهای بسیاری از کشورهای صادر کننده نفت خام در جهان میباشد. این تجهیز که به منظور انتقال سیالات و گازها میان تجهیزات ذخیره سازی، تانکرها و نفت کشها توسعه داده شده است از تکنولوژی بسیار بالایی برخوردار است که بسیاری از کشورهای صادر کننده نفت خام به آن دسترسی ندارند و به همین علت مجبورند تا نیازهای خود را در این زمینه از معدود سازندگان آمریکایی و اروپایی به قیمت بسیار بالایی تامین نمایند. در ایران عزیز اسلامی نیز بعنوان یکی از بزرگترین کشورهای صادر کننده نفت خام، دستیابی به توان بومی برای طراحی و ساخت بازوهای بارگیری همواره یکی از بزرگترین دغدغههای مدیران عالی رتبه صنعت نفت کشور طی سال های گذشته بوده است، زیرا فروشندگان خارجی این تجهیزات به بهانه مشکلات ناشی از تحریمها، یا از تامین قطعات یدکی و ارائه خدمات پس از فروش سر باز زدهاند یا با سو استفاده از شرایط تحریم، هزینههای بسیار گزافی را برای ارائه خدمات مورد نیاز مطالبه نمودهاند.
در همین راستا یک شرکت ایرانی با هدف رفع دغدغه مدیران صنعت نفت کشور و کمک به خودکفایی صنعتی کشور، طی چند سال گذشته با اختصاص هزینههای تحقیقاتی هنگفتی، آنهم بدون برخورداری از هیچگونه حمایتی موفق به طراحی این تجهیز حساس و کاربردی شده است که در صورت موفقیت آمیز بودن عملکرد این تجهیز، انقلاب بزرگی در حوزه صنعت نفت ایران و خودکفایی در این بخش ایجاد خواهد شد. در همین راستا با دکتر خسرو کهریزی، مدیر عامل شرکت پترو انرژی خلیج فارس به گفتگو نشستیم تا روایت کاملی را از فعالیتهای صورت گرفته در این زمینه به اطلاع شما خوانندگان محترم باشگاه خبری فراساحل برسانیم.
آقای دکتر شما یک کارآفرین موفق در عرصه تولید تجهیزات صنعت نفت از جمله بازوهای بارگیری و شناور هستید؛ ایده تولید این محصولات و ورود به این عرصه چگونه شکل گرفت؟
در شرکت پترو انرژی خلیج فارس در ابتدا محصولاتی نزدیک به بازوهای بارگیری برای تخلیه سیالات، مثل سیستم مکش سیال و سیستمهای تخلیه آب باران تولید میکردیم؛ ازسیستم مکش سیال در جمع آوری و گرفتن سوخت از سطح سیال برای سوخت هواپیما و توربینهای نیروگاهی که از سوخت خالص استفاده میکنند، یا جایی که برای جداسازی کف، از سطح سیال مخازن جمع میشود ، استفاده میشود که شبیه یک بازو بر روی سیال شناور قرار دارد. سیستمهای تخلیه آب باران نیز بازوهای به هم پیوستهای میباشند که از چندین بازو و مفصل تشکیل میشوند و ما فقط باید این سیستمها را تحت کنترل در میآوردیم؛ برای حل مشکل این سیستمها ما در ابتدا بحثهای طراحی سازهای، تجهیزات تحت فشار، سیستمهای هیدرولیک و کنترل پنل را به صورت تیمهای مجزا در نظر گرفتیم و هرکدام از بخشها زیر نظر واحد تحقیق و توسعه اقدام به تحقیق و طراحی گردید و بخشهای مختلف نسبت به تکمیل طرح اقدام نمودند.
در این مرحله این شرکت چندین مرتبه با بخشهای مرتبط در صنعت نفت مکاتبه داشت تا بتواند این بازوها را از نزدیک رویت نمایند، اما متاسفانه هیچ کدام از شرکتها به ما اجازه بازدید ندادند و ما لودینگ آرم (بازوهای بارگیری دریایی) را بر اساس استانداردهای دریایی OCIMF که حداقل ملزومات صنعت در این خصوص بود و از روی تعدادی عکس، در تمام بخشها طراحی کردیم و سپس نمونه پایلوت واقعی آن را ساختیم؛ بحثهایی نظیر محدودهای که تجهیز باید کار کند، بحث جذر و مد، رهاسازی و ... را مورد بررسی قرار دادیم و شرکت پایانههای نفتی ایران (iotc) به عنوان اولین شرکت از اولین نمونه تولیدی ما بازدید کرد؛ شرکت ملی مهندسی و ساختمان و pogc هم جزو دیگر بازدیدکنندگان بودند و در همین مرحله بود که بحث ممنوعیت واردات مطرح شد.
آقای دکتر شما وارد حوزه ای شدید که تکنولوژی خاص خودش را دارد، اما اشاره کردید که از روی عکس شروع کردید؛ چگونه به ابعادی نظیر قطر، طول، عرض و ... دسترسی پیدا کردید؟ آیا مشاوری داشتید که قبلا در این حوزه کار کرده باشد؟
این طور نبود که فقط عکس باشد؛ قبلا در بندر امام مراحل نصب و در کشورهای دیگر نظیر چین و فرانسه، از نزدیک مراحل ساخت و نصب بازوهای بارگیری را دیده بودیم و این طور نبود که کاملا ناآشنا باشیم؛ لذا بر اساس استاندارد هم یک سری ملزومات حداقلی را بایستی رعایت کنید و همینطور باید یک محدوده عملکرد تعریف کنید تا تجهیز بتواند در این محدوده کار کند؛ بنابراین بر اساس مشاهدات قبلی ما یک سری فرضیات برای خودمان قرار دادیم و تمام این محدودهها را مشخص و پیاده سازی کردیم؛ بحث کوییک کانکشن (باز شدن سریع اتصالات) QC/DC و ERS را برای مواقعی که تجهیز به هر نحوی از محدوده عملکرد خارج شوند، انجام و طراحی و ساخت آن صورت گرفت.
با توجه به این که شما به صورت خودجوش برای اولین بار در کشور به عنوان بخش خصوصی وارد تولید این تجهیزات شدید، واکنش مدیران صنعت نفت چه بود؟
ما حدود یک میلیارد و 300 میلیون تومان برای تولید این محصول هزینه کردیم، به این امید که روزی این محصولات درصنعت نفت کشور مورد استفاده قرار بگیرند، اما واقعیت این است که نه تنها تا به حال استقبال خوبی نشده است، بلکه به ما گفتند که چرا وارد تولید این تجهیز پیشرفته شدید؛ یعنی نه تنها حمایت مالی نشد، بلکه انتقاد هم شد.
با توجه به ظرفیت محدود مصرف داخلی این تجهیزات و تعداد شرکتهای اندکی که به این بازوها احتیاج دارند، آیا هزینهای که شما انجام دادید، مقرون به صرفه و قابل برگشت است؟
بله در حال حاضر تنها شرکتهایی نظیر شرکت پایانه نفتی ایران، شرکت فلات قاره و شرکت ملی مهندسی از این بازوها استفاده میکنند؛ اما ما در بخش تحقیق و توسعه شرکت تنها به دنبال این هستیم که برای دستیابی به دانش هزینه کنیم و واقعیت این است که ما به دنبال بازگشت هزینه نبودیم.
البته من روحیه افرادی مثل شما را که موجب پیشرفت در کشور میشوید، تحسین میکنم، اما سوال این است که آیا بخش خصوصی سقف و استانداردی برای هزینه کردن ندارد؟
چرا دقیقا، اما بحث علاقمندی به این صنعت و تولید تجهیزات آن بود، اما متاسفانه کارشکنیهایی میشود و ما با مشکلات فراوان توانستیم درمناقصات شرکتهایی نظیر ملی مهندسی و ساختمان در زمینه لودینگ آرمها وارد شویم.
پس بالاخره از شما دعوت کردند؟
بله ، با توجه به اینکه سه سال پیش اولین نمونه را ساختیم، اما متاسفانه هنوز در مرحله تایید وندورینگ هستیم.
مراکز خارجی که بازرسی شخص ثالث انجام میدهند، طراحی شما را تایید کردند؟
در بحث طراحی پروژه، در کشور بحث ایزو مطرح است و این طور نیست که شرکتهای دیگر به ما لیسانس بدهند، چون تولیدکنندگان این محصولات در سراسر جهان به تعداد محدود میباشند ؛ از طرفی بحث تحریمها را پیش میکشند و حاضر به همکاری و اعطای تاییدیه و لیسانس نیستند. البته شرکتهایی هستند که پروژهای بررسی میکنند و تاییدیه پروژه میدهند، اما تاییدیه کار ما عملکرد محصولمان است؛ ما بابت عملکرد محصول به شرکتها تضمین میدهیم و میتوانند روی آن تست تخلیه و بارگیری انجام دهند، از طرفی ما در داخل کشور هستیم و هر جای کار نیاز باشد، کارشناسان ما حضور دارند و اینها همه مزیتهای ما در مقایسه با دیگر تولیدکنندگان است؛ بیشتر بازوهای بارگیری که در حال حاضر در ایران مورد استفاده قرار میگیرد، ساخت یک شرکت فرانسوی است که اخیرا یک شرکت امریکایی آن را خریده و بیش از 5 سال است که به دلیل تحریمها کوچکترین تجهیز و خدماتی به ایران نمیدهند و این در شرایطی است که متاسفانه الان اکثر لودینگ آرمها (بازوهای بارگیری) حتی آنهایی که در 5 الی 6 سال گذشته خریداری شده اند، در حال فرسودگی و خروج از رده هستند؛ علاوه بر، این، تولیدکنندگان خارجی از ارائه قطعات یدکی هم خودداری میکنند؛ ببینید آنهایی هم که سازنده مطرح شدند، این طور نبوده است که از روز اول قطعات با دقت و کیفیت بالا تحویل بدهند، بلکه تلاش کردند، تحقیق کردند، نمونه ساختند و اصلاح کردند تا برند شدند و باید این اطمینان به تولیدکننده در ابتدای کارش وجود داشته باشد تا بتواند رشد کند؛ ما باید بتوانیم محصولاتمان را در داخل و به صنعت نفت کشور بفروشیم و بازخوردی داشته باشیم تا بتوانیم ایرادات را برطرف کنیم.
اگر چه در صنعت نفت مقاومت به بازیگران جدید وجود دارد، اما یکسری شرکتها هستند که به توانایی خودشان اعتماد دارند و از کیفیت محصول مطمئن هستند، تجهیزات تولیدی را به صورت آزمایشی در اختیار کارفرما قرار میدهند و پیشنهاد میدهند که اگر مشکل داشت و کار نکرد، شما پرداختی نداشته باشید، شما چنین پیشنهاداتی را در ذهن داشتید؟
این پیشنهادات برای تجهیزات کوچک قابل اجراست، اما تجهیزاتی که ما میسازیم برای یک پروژه خاص و در ابعاد خاص ساخته میشود، بنابراین اگر ما محصولی را خاص شرایط اسکلهای بسازیم، برای جای دیگر قابل استفاده نخواهد بود و اگر هم ساخته بشود، هزینه زیادی در بر دارد، بنابراین قطعا چنین پیشنهادی نخواهیم داد.
با توجه با این که سازندههای بازوهای بارگیری در جهان کم است، خارجیها تمایلی به همکاری با شما دارند؟
در بحث تولید بازوهای بارگیری، شرکت ملی مهندسی و ساختمان نفت ایران به ما گفت شما چون سابقه فروش این محصول را در داخل نداشتید، باید یک شرکت خارجی در کنار شما قرار بگیرد. صنعت نفت میخواست 20 دستگاه بازوی بارگیری وارد کند، ما اعلام کردیم که در حال تولید این بازوها هستیم و وزارت صنایع هم صنعت نفت را به استفاده از تولیدات ما ملزم کرد؛ اما در مذاکرات عنوان شد که بهتر است یک شرکت خارجی در کنار شما باشد تا خیال ما آسوده باشد، بنابراین ما با یک شرکت هلندی صحبت کردیم و با آنها یک توافقنامه مشارکت امضا کردیم.
واکنش خارجیها به عنوان یک رقیب چه بود؟
در ابتدا پذیرش این امر که یک شرکت ایرانی بتواند این بازوها را در ایران تولید کند خیلی سخت بود؛ و هنگامی که شواهد و قابلیتهای انجام را دیدند حاضر به مذاکره شدند، به هر حال در شروع کار تا مدتها پاسخ ایمیلها و نامههای ما را نمیدادند.
با توجه به فروش محصولاتشان در ایران به شما به دید تهدید نگاه نمیکردند؟
در ایران شرکتی که بیشترین بازوهای بارگیری را در ایران به فروش رسانده یک شرکت فرانسوی است و این شرکت هلندی در ایران علیرغم اعتبار بالای بین المللی در خصوص بازار ایران، با توجه به اینکه زمان زیادی از ورودش به آن نگذشته است تا همین ماههای اخیر توفیقی نداشت، اما در امریکا و کل اروپا و حتی حوزه خلیج فارس محصولاتش را به فروش رسانده است؛ با توجه به ممنوعیت واردات این محصولات در کشور، به آنها پیشنهاد مشارکت ارائه کردیم و آنها قبول کردند و قرار شد اگر توانستیم محصولات را در ایران به فروش برسانیم، در آینده به صورت مشترک به تولید برسد.
به هرحال شما زحمت کشیدید، اما در صورت فروش، آنها هم سهم میخواهند؟
بله همین طور است.
از طراحی شما ایرادی نگرفتند؟
خیر، طرح ما با آنها متفاوت است، شرکتهای فعال در این زمینه هم 100 درصد کار را خودشان انجام نمیدهند، اگر به کارخانههای اینها سری بزنید، هر کدام از قطعات نظیر مفصلها، بلبرینگ، کنترل پنل، هیدرولیک، جک و حتی سازه را از جای دیگر میآورند و فقط مونتاژ و تست مطابق طرح خود را انجام میدهند؛ اما ما در شرکت پترو انرژی خلیج فارس به غیر از کنترل پنل و شیرآلات هیدرولیکی اکثر قطعات را در کارخانه شرکت تولید میکنیم.
اینکار از نظر اقتصادی برای شما مقرون به صرفه است؟
ما برای دستیابی به دانش تولید این تجهیزات، این کار را انجام دادیم.
اگر شرایطی پیش بیاید که خدای ناکرده تحریمها ادامه پیدا کند و این کالاها نتوانند ورود پیدا کنند، آن زمان ارزش کار سازندگان داخلی نظیر شما مشخص میشود، درست است؟
بله، علی رغم میل باطنی به سختی ارزش قایل میشوند، در صورتی که باید استقبال بیشتری میشد.
پروژه شما چه وقت به بهره برداری میرسد و خبر نصب اولین لودینگ آرمهای ایرانی اعلام خواهد شد؟
واقعا امیدوارم امسال اولین قرارداد منعقد شود.
برای معرفی و تبلیغ خودتان به عنوان اولین سازنده بازوهای بارگیری در کشور اقدامیانجام دادهاید؟
ما برای معرفی تجهیزات تولیدی خود با یک گروه حرفهای تولیدکننده انیمیشنهای صنعتی به نام «استودیو ایران انیمیشن» که در امور تبلیغاتی فعال هستند، همکاری داریم تا سازههای ما از طریق انیمیشن معرفی و به مشتریان ارائه شود؛ خوشبختانه در حال حاضر همه ما را به عنوان سازنده بازوهای بارگیری در ایران میشناسند و تصاویر و نمونه محصولات و قطعات را در نمایشگاههای مختلف دیدهاند. استقبال اولیه خوب بوده است؛ اما تاکنون منجر به تولید و فروش نشده است.
امید دارید ظرف شش ماه آینده یا تا آخر سال 96 بتوانید اولین بازوی بارگیری را به نتیجه برسانید؟
قطعا همین طور است؛ چون مراحل مختلفی را امتحان میکنیم، قیمت ما در مقایسه با رقبای خارجی، طول مدت گارانتی (2 تا 3 ساله) در مقایسه با تولیدکنندگان خارجی (یکساله) و خدمات پس از فروش 20 ساله و خدمات فوری و کم هزینه تعمیرات و نگهداری، مزیتهای ما در مقایسه با تولیدکنندگان خارجی است.
با توجه به مشکلاتی که بر سر راه سازندگان داخلی وجود دارد، از تلاش و هزینههایی که برای ساخت بازوهای بارگیری کردهاید، پشیمان نیستید؟
واقعا گاهی اوقات خسته میشوم و میگویم چرا اینکار را کردم.
این یک تصمیم فردی بود یا با هیات مدیره تصمیم گرفتید که این کار را بکنید؟
نه این یک تصمیم فردی نبود و با هیات مدیره این تصمیم را گرفتیم که این کار را بکنیم، ولی گاهی اوقات فکر میکنم نباید وارد این مسیر میشدم؛ یک مشکل دیگر هم بر سر راه ما وجود دارد و آن نام خلیج فارس است که به خاطر آن در بلک لیست کشورهای عربی هستیم؛ یک شرکت بهره برداری نفتی دولتی امارات در ابوظبی به ما پیشنهاد داد و گفت که شما را حمایت کامل میکنیم تا در ابوظبی مستقر شوید، انبار بگیرید، کل محصولات را به عنوان تولید داخلی از شما میخریم و اجازه واردات محصولات مشابه در کل امارات و سپس کشورهای نفتی حاشیه خلیج فارس را به هیچ کس هم نمیدهیم، اما مخالفت کردیم، مگر این که واقعا در داخل جواب نگیریم که مجبور بشویم دانش را به دیگران منتقل کنیم.
یعنی علیرغم علاقمندی خارجیها برای سفارش به شما، اما داخلیها هنوز مقامت میکنند؟
بله، اما متاسفانه خارجیها به شرطی حاضر به همکاری هستند که ما در کشور آنها مستقر شویم و همه کار در آن جا انجام شود که از این طریق به صورت غیرمستقیم دانش فنی به آنها منتقل میشود، اما واقعیت این است که ما این همه جوان ایرانی جویای کار داریم، پس بهتراست که این تجهیزات در ایران تولید گردند؛ ضمنا از آسیای میانه هم همین پیشنهاد وجود دارد، در روسیه و آسیای میانه هم همه وارد کننده هستند و هیچ کس این محصول را تولید نمیکند و واقعا امیدوارم که این کار به نتیجه برسد. از نظر طراحی و تولید، محصولات ما هیچ نقصی ندارند و ما فقط اعتماد میخواهیم؛ تا به حال هر چه محصول تولید کردیم، برای اولین بار بوده است و همه این تجهیزات در صنعت نفت و گاز مورد استفاده قرار گرفتند و از عملکرد آنها رضایت داشتند. در کل به شخصه خود من و هیات مدیره به دنبال نوآوری و تولید محصولات جدید هستیم.
در قسمت صنایع فراساحل و دریایی، شما در واقع در دو جبهه همزمان میجنگید؛ یکی بحث بازوهای بارگیری و دیگری سکو های شناور دریایی؛ همین طور است؟
بله، حدود دو سال است که روی طراحی SPM ها هم کار میکنیم تا به دانش آن دست پیدا کنیم که دستیابی به دانش آن در مقایسه با بازوهای بارگیری آسانتر است؛ در بحث شناوری SPM ها ، در تحلیل سازه و نقشهها پیشرفت خوبی داشتهایم و طراحی نیز تقریبا کامل شده است؛ به دلیل این که این محصول بزرگ است و چندین تن وزن دارد، نمایش، محاسبات عملکرد، مهار و عملاً هیچ چیز آن ساده نیست، جهت معرفی به بازار به دنبال اطلاعات معرفی آن هستیم که آن را هم از طریق « استودیو ایران انیمیشن » پیگیری میکنیم و با توجه به تجارب قبلی در مورد تولید بازوهای بارگیری به دنبال این هستیم که با یک شرکت فرانسوی به صورت مشارکت همکاری کنیم.
با توجه به این که پروژه اول شما (تولید بازوهای بارگیری) هنوز به مرحله فروش نرسیده است، تولید محصول جدید ریسک نیست؟
بله ریسک زیادی دارد، اما شرکت در واقع بخشی از درآمد خود را برای کارهای مطالعاتی اختصاص داده است و به معنای واقعی دانش بنیان هستیم و اگر به مجموعه ما مراجعه کنید، نظارت دقیقی بر روی بخش توسعه و طراحی انجام میشود تا کار تکراری انجام نشود و تمامی مراحل از طریق نرم افزارهای پیشرفته کاملا استاندارد انجام میشود؛ به دنبال کارهای جدید هستیم و تیم طراحی نیز آزادانه عمل میکند و با تحقیق و مطالعه به دنبال کارهای جدید هستند.
منابع درآمدی شرکت برای بخش تحقیق و توسعه از کجا تامین میشود؟
منابع درآمدی ما از پروژههای دیگر از جمله طراحی تا ساخت و فروش مخازن، تجهیزات مخازن، سیستمهای آب بندی و تخلیه مخازن، سیستمهای مکش سیال، شیرهای تخلیه گاز مخازن، شعله گیرها، شیرهای تنفسی بزرگ، تجهیزات آتش نشانی جدید، تجهیزات آب و صافیها و ... تامین میشود.
شرکت GPE (پتروانرژی خلیج فارس) چند سال سابقه دارد؟
این شرکت در سال 2000 میلادی تاسیس شده و 17 سال سابقه دارد.
چه طور شد که تصمیم گرفتید در صنعت نفت فعالیت کنید؟
ما قبلا در زمینه مبدلها و مخازن در شرکتهای دولتی که سرآمد این فعالیتها بودند مشغول به کار بودیم؛ اما در برههای از زمان به جایی رسیدیم که دیگر کار در این شرکتها جذابیتی نداشت و تجربه جدیدی نبود که به عینیت برسانیم، لذا ایدهها نیز از همان جا آغاز شد.
پس الان شما را بیشتر در حوزه خشکی به عنوان سازنده مخازن ذخیره سازی میشناسند؟
بله، تجهیزات مخازن و سیستمهای ایمنی مربوطه به صورت کامل در طیف طراحی و تولید ما قرار دارد.
در خصوص مخازن کروی که برای گاز است چطور؟
خیر ، از لحاظ مشخصات فنی این تجهیزات برای مخازن ذخیره نفت خام و کاندنسیت مورد استفاده قرار میگیرند.
افق پیش رو و هدف گذاری شما برای سالهای آینده چیست؟
هدف اصلی ما در شرکت، دسترسی به بازارهای منطقه، آسیای میانه و تبدیل شدن به یک برند و شرکت بین المللی در تجهیزات است؛ کار هم کردیم، مشکلاتی هم داشتیم، از جمله نام شرکت که من هنوز روی آن سماجت کردهام. در حال مذاکره برای تاسیس دفتری در امارات هستیم و به دنبال آن هستیم که یک شرکت زیرمجموعه در این کشور تاسیس کنیم و برنامه داریم که محصولات را از ایران به آن جا ارسال کنیم.
در حال حاضر چقدر پرسنل دارید؟
در حال حاضر 43 نفر پرسنل داریم که با توجه به حجم پروژهها این تعداد تا 65 نفر نیز افرایش مییابد.
چرا کارخانه را در قم انتخاب کردید چرا در تهران و شهرک صنعتی انتخاب نکردید؟
بدلیل تقسیم کاری که بین شرکا انجام شده این امر صورت گرفته است.
و حرف آخر؟
از شما تشکر میکنم که برای معرفی سازندگان داخلی تلاش میکنید، توقع من از وزیر نفت و مجموعه صنعت نفت این است که به سازنده ایرانی اعتماد کنند، حتی اگر برای بار اول قطعات تولیدی سازنده ایرانی دچار نواقصی باشد با حمایت سازنده، برای بار دوم قطعا میتواند این نواقص را اصلاح کند، اگر به ماشینهای قدیمی و تجهیزات شرکتهای بزرگ هم نگاه کنید این سیر تکامل و اصلاح را میبینید، اما به آنها اعتماد شد و حمایت شدند و آنها در حال حاضر تبدیل به یک برند معتبر بین المللی شدهاند؛ شرکتهای نفتی که امروز در دنیا برند شدهاند، نیز به دلیل حمایت داخلی در کشورشان بوده است؛ اما متاسفانه در ایران از تولیدکننده داخلی حمایت لازم انجام نمیشود؛ این در شرایطی است که ما یک شرکت دانش بنیان هستیم و به هیچ وجه در تولیداتمان کپی نکردهایم.
کد خبر : 4838
مصاحبه از: محمد صادق امینی