باشگاه خبری فراساحل: میدان آزادگان جنوبی در آیندهای نزدیک به مناقصه خواهد رفت و انتظار میرود این میدان به نقطه عطفی برای انتقال فناوریهای ازدیاد برداشت به داخل کشور بدل شود. پس از بهرهبرداری رسمی از سه طرح توسعهای یادآوران، یاران شمالی و آزادگان شمالی در آبانماه امسال، حالا همه نگاهها به آزادگان جنوبی معطوف شده است؛ یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی کشور که قرار است توسعه آن، موضوع برگزاری نخستین مناقصه در قالب قراردادهای جدید نفتی باشد. تورج دهقانی، معاون مدیرعامل شرکت مهندسی و توسعه نفت در امور توسعه و سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی درباره زمان برگزاری مناقصه این میدان میگوید: «سعی بر این است این مناقصه تا پایان سال برگزار شود. این میدان مشترک است و نباید زمان را برای توسعه از دست داد».مدیران ارشد شرکت ملی نفت ایران بارها عنوان کردهاند که نخستین مناقصه نفتی مربوط به توسعه میدان آزادگان جنوبی خواهد بود. مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران نیز در تازهترین اظهار نظر خود، از تلاش برای برگزاری این مناقصه تا پایان سال ٩٥ خبر داده است.
افزایش ٣٠ هزار بشکهای تولید نفت در آزادگان جنوبی تا پایان سال
سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی این نوید را میدهد که تا پایان امسال، برداشت روزانه نفت از این میدان به حدود ٨٠ هزار بشکه در روز برسد؛ آن هم به پشتوانه همت و توان شرکت‌های داخلی. دهقانی میگوید: «تولید زودهنگام نفت میدان آزادگان جنوبی به میزان ١١٠ هزار بشکه در روز هدفگذاری شده بود که با مرور امکانات و نیازمندی‌هایمان برای تحقق این هدف، دریافتیم امکان افزایش تولید این میدان به ٨٠ هزار بشکه در روز تا پایان سال وجود دارد و امیدواریم اوایل سال آینده این رقم را به ١١٠ هزار بشکه در روز برسانیم».
مهرماه سال ١٣٨٨، قرارداد توسعه میدان آزادگان جنوبی در قالب بیع متقابل بین شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی نفت چین امضا شد و با توجه به تغییرهای اعمال شده در طرح جامع توسعه (MDP)، عملیات اجرایی این طرح از شهریورماه سال ١٣٩١ کلید خورد. اما این قرارداد به نتیجه نرسید و وقت کشی چینیها کار را به جایی رساند که ٩ اردیبهشت ماه سال ٩٣ حکم خلع ید CNPCI از طرح توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی بهطور رسمی به این شرکت ابلاغ و تصمیم گرفته شد پیمانکاران ایرانی فعالیت‌های توسعهای این میدان در دست گیرند. اکنون در حالی که کمتر از سه سال از حضور پررنگ شرکت‌های داخلی در این طرح توسعهای عظیم میگذرد، آزادگان جنوبی در آستانه افزایش ظرفیت تولید ٣٠ هزار بشکه ای نفت قرار گرفته است.
در طرح جامع توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی ٢ فاز تعریف شده است که برمبنای آن، تولید در فاز نخست توسعه به ٣٢٠ هزار بشکه در روز و در فاز دوم توسعه به ٦٠٠ هزار بشکه در روز افزایش مییابد.دهقانی، احتمال تغییر هدفگذاریهای تولید در آزادگان جنوبی را با توجه به طرح‌های پیشنهادی شرکت‌های مطالعهکننده رد نمیکند و معتقد است: «هنر اصلی شرکت‌هایی که با شرکت ملی نفت ایران برای مطالعه آزادگان تفاهمنامه امضا کرده اند، این است که به طور مستند در طرح‌های پیشنهادی خود برآورد کنند با پیاده سازی روش‌های ازدیاد برداشت، چه میزان برداشت ثانویه از این میدان ممکن می‌شود».
انتظار تحقق ضریب بازیافت ١٥ درصدی در آزادگان جنوبی
میدان نفتی آزادگان جنوبی با چهار لایه سروک، فهلیان، کژدمی و گدوان، یکی از بزرگترین میدان‌های نفتی ایران است که بخش عمده نفت آن از لایه سروک استخراج می‌شود و از نوع سنگین است. درجه API نفت از جمله عوامل تاثیرگذار در تعیین ضریب بازیافت تولید اولیه مخزن است بطوریکه ضریب بازیافت نفت در میادینی که نفت سبک دارند، معمولا بالاتر است. سرپرست طرح توسعه میدان نفتی آزادگان جنوبی در پاسخ به سئوالی درباره میزان افزایش ضریب بازیافت نفت با اجرای طرح توسعه این میدان در قالب قراردادهای جدید نفتی میگوید: «انتظار ما این است که ضریب بازیافت این میدان به بیش از ١٥ درصد برسد».
دهقانی ضریب بازیافت نفت میدان آزادگان جنوبی را بر اساس مطالعات قبلی صورت گرفته، حدود ٥ تا ٦ درصد عنوان میکند و یادآور می‌شود: »چنین ضریب بازیافتی در میدانی که میلیاردها بشکه ذخیره نفت درجا دارد، قابل قبول نیست». شرکت ملی نفت ایران تاکنون مطالعه میدان آزادگان جنوبی را در چارچوب امضای تفاهمنامه‌های همکاری (MOU) به پنج شرکت خارجی و داخلی سپرده است. اینپکس ژاپن، توتال فرانسه، شرکت انگلیسی-هلندی شل و پتروناس مالزی در حال مطالعه بر روی آزادگان جنوبی هستند و اخیرا مطالعه این میدان به یک شرکت داخلی (تنکو) نیز سپرده شده است. سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی در این زمینه با بیان این که نتایج مطالعات اولیه از سوی برخی شرکت‌ها ارائه و جلسات کارشناسی مشترک با نمایندگان آنان برگزار شده است، تاکید میکند: «هدف اصلی ما در آزادگان جنوبی، ازدیاد برداشت است».توسعه آزادگان جنوبی؛ شرکت‌های داخلی یا خارجی؟
دهقانی در این گفتوگو به حضور موثر شرکت‌های داخلی در طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی اشاره میکند: «حدود ٣٠ شرکت ایرانی در این طرح توسعهای فعالیت دارند». وی در حوزه حفاری، از شرکت‌های ملی حفاری ایران، پدکس، حفاری شمال و حفاری تدبیر نام میبرد و ادامه میدهد: «شرکت‌های متعدد دیگری نیز در حال ارائه خدمات جانبی حفاری هستند». به گفته او، بیش از یک سوم تعداد حلقه چاه‌های هدفگذاری شده در فاز اول توسعه میدان آزادگان جنوبی (حدود ٧٠ حلقه چاه از ١٨٠ حلقه چاه) تکمیل شده اند و هم اکنون ١٩ دکل در این میدان مستقر است.
وی برای این سئوال که «به عنوان سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی و با در نظر گرفتن همه جوانب، فکر میکنید بهتر است راهبری توسعه این میدان با شرکت‌های داخلی باشد یا شرکت‌های بین المللی؟» پاسخ مبسوطی دارد: «صنعت نفت ایران بیش از ١٠٠ سال قدمت دارد و از نظر حجم ذخایر هیدروکربوری در دنیا حرف اول را میزند. اگر در هر نقطهای از جهان سخنی از نفت گفته شود، ناخودآگاه نام ایران تداعی می‌شود و الحقوالانصاف هم صنعت نفت کشورمان امروز از تجارب و نیروی متخصص و ارزشمندی برخوردار است. بدیهی است هرچه بیشتر بتوانیم پروژه‌های خود را با توان شرکت‌ها و پیمانکاران داخلی پیش ببریم، منافع بیشتری نصیب کشور خواهد شد؛ اما تصمیمگیری درست منوط به این است که درک درستی از نقاط ضعف و قوت خود داشته باشیم و یکی از راههای رسیدن به این درک، بررسی تجارب سالهای گذشته است».
وی در توضیح بیشتر میگوید: «ما در سالهای گذشته، برخی پروژهها را به شرکت‌های درجه دوم خارجی سپردیم و بعضا شرکت خارجی با استفاده از فرصتی که برای یکهتازی داشت، شرایط سختی را به ما تحمیل کرد. از سوی دیگر شرکت‌های داخلی توانمندی داریم که به طور مثال در همین آزادگان جنوبی طی سه سال اخیر عملکرد خوبی به نمایش گذاشتند. اما باید بپذیریم پیمانکاران ایرانی همیشه هم خوب عمل نکردهاند و ما انتظار داریم شرکت‌های داخلی از تجهیزات کیفیتری استفاده کرده و در زمانبندی‌های خود برای اجرای پروژهها بازنگری کنند. بنابراین اصل بر این است که در درجه اول نباید تنها به یک شرکت تکیه شود و ترکیبی از شرکت‌های توانمند ایرانی و خارجی، بهترین گزینه برای توسعه آزادگان جنوبی خواهد بود».
خارجیها تصور نکنند دستمان بسته است
دهقانی به امضای تفاهمنامه شرکت ملی نفت ایران و شرکت تنکو اشاره میکند و میگوید: «در آزادگان جنوبی به شرکت‌های خارجی بسنده نشد و از شرکت‌های داخلی هم دعوت بهعمل آمد تا در صورتی که توان تامین سرمایه و فناوریهای مورد نیاز را با همکاری شرکت‌های معتبر بینالمللی در خود میبینند، به میدان بیایند».
وی با بیان اینکه نکته دوم و بسیار مهمی که نباید فراموش شود، آثار و تبعات اقتصادی فراوان حاصل از ازدیاد برداشت نفت و بالتبع آن ریسکهای همراه با این پروسه است، اینگونه ادامه میدهد: «در فعالیت‌های سطح الارضی، صحبت از یک، دو یا سه میلیارد دلار هزینه است اما در ازدیاد برداشت، هزینهها و ریسک کار به شدت افزایش پیدا میکند و متقابلا یک درصد افزایش ضریب بازیافت میتواند صدها میلیارد دلار درآمدزایی به همراه داشته باشد. این موضوع، نشان دهنده حساسیت و اهمیت کار است. به ویژه در میدان‌های غرب کارون ایران که بر عکس میدان‌های شرق کارون، از پیچیدگیهای مخزنی بسیاری برخوردارند و پیمانکار باید ریسک فعالیت در چنین میدان‌هایی را تقبل کند. حال شاید سئوال کنید که چه عاملی میتواند به موفقیت در اجرای چنین فعالیتهایی بینجامد و من پاسخ میدهم: فناوری. بنابراین اصل دوم، ارزیابی دقیق پیمانکاران متقاضی و اطمینان از ارائه فناوریهای روزآمد از سوی آنان است».
سرپرست طرح توسعه میدان آزادگان جنوبی بر این باور است که با درنظر گرفتن این دو واقعیت (یعنی متکی نبودن به یک پیمانکار و ضرورت بهرهمندی از توانمندیهای شرکت‌های داخلی و خارجی در کنار هم و دوم، ضرورت بهرهمندی از فناوریهای نوین)، بهترین روش برای توسعه میدانی مانند آزادگان جنوبی، همکاری با شرکت‌های بین المللی درجه یک دنیاست؛ با این شرط که فضا برای ارتقا شرکت‌های داخلی و انتقال و بومیسازی فناوریها در داخل کشور فراهم شود. دهقانی تاکید میکند: «باید از این فرصت برای انتقال فناوری و بروزرسانی مدیریت مخازن و توانمندسازی شرکت‌های داخلی استفاده کنیم تا خارجیها تصور نکنند دستمان بسته است».
میدان آزادگان جنوبی از جمله میدان‌های مشترک نفتی ایران در غرب کارون است که در نزدیکی مرز عراق در ٨٠ کیلومتری غرب اهواز قرار دارد، این میدان با بیش از ٢٥ میلیون ذخیره نفت درجا یکی از بزرگترین و استراتژیک ترین میدان‌های نفتی کشور به شمار میرود.
کد خبر : 3211
شانا